Connecting the manufacturing ecosystem for a sustainable ecosystem
MESS tarafından kurulan MEXT Teknoloji Merkezi olarak, ülkemiz imalat sanayisinin yeşil dönüşümünü hızlandırmak ve iklim krizine karşı dirençli, rekabetçi bir üretim yapısına geçişi desteklemek amacıyla çalışmalar sürdürmektedir.
Bu kapsamda, MESS koordinatörlüğünde imalat sanayimizin yeşil dönüşüm sürecine stratejik katkı sağlanması ve sektörün sürdürülebilirlik temelli dönüşümünün desteklenmesi amacı ile Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA III) destek programı kapsamında fonlanan “GreenSync Ecosystem: Connecting the Manufacturing Ecosystem for a Sustainable Future” projesi yürütülmektedir.
Proje kapsamında Genç Profesyoneller Forumu kurulmaktadır. Forum ile sürdürülebilirlik konularının genç profesyonellerin bakış açılarıyla yeniden ele alınması ve iklim teknolojilerinden iklim politikalarına, projelerin finansmanından yeni iş modellerine kadar farklı odaklarda birlikte çalışma ortamının sağlanması amaçlamaktadır.
Forum süreci, MEXT’te düzenlenecek bir tanışma etkinliği ile başlayacak, ardından çevrim içi oturumlarla sürdürülecektir.
- Oturumlar, sanayide dijtitalleşme ve yeşil dönüşüm, sürdürülebilirliğe liderlik, yeşil dönüşümün finansmanı, döngüsel ekonomi, tedarik zinciri dönüşümü, iş dünyasında insan hakları ve sorumlu işletmeler ve yeşil dönüşüm için iş gücünün adil dönüşümü gibi farklı temalara odaklanacaktır.
- Katılımcılar; politika oluşturma süreçlerinde uygulamalı deneyim kazanacak, uzmanlarla doğrudan etkileşim kuracaktır.
Katılımcı Profili
- 5 yıla kadar profesyonel deneyime sahip çalışanlar
- Sürdürülebilirlik konusu ile ilişkili departmanlarda çalışan veya bu alana ilgi duyan temsilciler
- Özel sektör, kamu, sivil toplum kuruluşları veya akademiden gelen katılımcılar
Türkiye genelinden çeşitliliği gözeten 50 kişilik bir grup hedeflenmektedir. Katılımcıların forum kapsamındaki fiziksel açılış etkinliğine ve çevrim içi oturumlara aktif katılım sağlayabilmeleri gerekmektedir.
Katılımcılar Kazanımları
- Sürdürülebilirlik temalı politika ve yeni iş modelleri geliştirme becerilerinin geliştirilmesi
- AB’nin güncel yeşil dönüşüm, sanayi ve enerji politikaları düzenlemeleri hakkında derinleşme fırsatı
- MEXT ve GreenSync projesi paydaşlarıyla doğrudan temas ve ağ kurma imkânı
- Farklı sektör ve disiplinlerden uzman kişilerle tanışma ve etkileşim fırsatı
- Deneyim paylaşımı ve karşılıklı öğrenme fırsatı
- Forum sürecinin sonunda katılım belgesi
Program dahilinde yapılacak etkinliklerin zamanlaması ve kapsamı aşağıda sunulmaktadır:
- Tanışma Etkinliği – Fiziksel – Temmuz 2025
Forum açılışı MEXT’te düzenlenecek yüz yüze bir etkinlik ile gerçekleştirilecek; sürdürülebilirlik politikaları, Avrupa Yeşil Mutabakatı ve imalat sanayisi üzerine paneller ve konuşmalarla zemin oluşturulacaktır. Ayrıca düzenlenecek çalıştay ile katılımcıların ilk fikir paylaşımı ve grup çalışması başlatılacaktır.
- İlerleme Toplantısı I – Online – Ağustos 2025
Sürdürülebilirlik temasıyla ilişkili bir konuda alanında uzman bir konuşmacı tarafından sunum gerçekleştirilecek; ardından katılımcıların aktif katılım sağlayabileceği bir soru-cevap bölümü yer alacaktır.
- İlerleme Toplantısı II – Online – Eylül 2025
Sürdürülebilirlik temasıyla ilişkili bir konuda alanında uzman bir konuşmacı tarafından sunum gerçekleştirilecek; ardından katılımcıların aktif katılım sağlayabileceği bir soru-cevap bölümü yer alacaktır.
- Kapanış Toplantısı – Online – Ekim 2025
Forumun son oturumunda, katılımcılar tarafından geliştirilen politika önerileri sunulacak, katılımcılar arasında deneyim paylaşımı yapılacak ve genel değerlendirmeler ile sürece ilişkin çıktılar derlenecektir.
Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA III) çerçevesinde Avrupa Yeşil Mutabakatı için Sivil Toplum Eylemi Hibe Programı kapsamında finanse edilen “GreenSync Ecosystem: Connecting Manufacturing Ecosystem for a Sustainable Future” projesinin önemli aktivitelerinden biri olan Genç Profesyoneller Forumu’nun tanışma etkinliği 31 Temmuz 2025 tarihinde MEXT Teknoloji Merkezi’nde başarıyla gerçekleştirildi.
Sanayide dijital ve yeşil dönüşüme yön verecek yeni nesil liderlerin bir araya geldiği forumda; sürdürülebilirliğe liderlikten insan haklarına, yeşil finansmandan iş birliği modellerine kadar birçok konu ilham verici konuşmalar ve etkileşimli paneller eşliğinde ele alındı. Katılımcılar, ilgi duydukları temalar etrafında yürütülen çalıştaylarda sanayinin sürdürülebilir dönüşümüne katkı sağlayacak yaratıcı fikirler geliştirdiler.
Etkinlik sonunda MEXT Dijital Fabrika’da düzenlenen sürdürülebilirlik odaklı tur ile tedarik zinciri optimizasyonu, şeffaflık, enerji ve su yönetimi gibi alanlarda geliştirilen dijital çözümler tanıtıldı.
Sanayinin sürdürülebilir dönüşüm yolculuğuna genç profesyonellerin katkı sunduğu bu özel etkinliğe değerli katılımlarıyla katkı sağlayan tüm konuşmacılarımıza ve katılımcılarımıza içten teşekkürlerimizi sunarız. Forumun ardından, 1. kohort kapsamında belirlenen tematik başlıklar etrafında yürütülecek çalışmalar çevrim içi oturumlarla devam edecektir.
Avrupa Komisyonu’nun 2022 yılında sunduğu Sürdürülebilir Ürünler için Eko Tasarım Tüzüğü (ESPR), AB pazarında sunulan tüm fiziksel ürünlerin çevresel sürdürülebilirliğini artırmayı amaçlamaktadır. Tüzük; ürünlerin dayanıklılığı, onarılabilirliği, geri dönüştürülebilirliği, enerji ve kaynak verimliliği gibi kriterleri kapsamlı bir şekilde ele alarak, döngüsel ekonomi hedeflerine katkı sağlamayı hedefler. Aynı zamanda, üreticilere yönelik dijital ürün pasaportu uygulamasını da hayata geçirmektedir.
Yeni Pil ve Atık Piller Tüzüğü, Avrupa Yeşil Mutabakatı hedefleri doğrultusunda AB pazarına sunulan tüm pillerin sürdürülebilir, güvenli ve döngüsel olmasını sağlamayı amaçlamaktadır. Tüzük; karbon ayak izi hesaplaması, geri dönüştürülmüş içerik zorunluluğu, performans ve dayanıklılık kriterleri, dijital pil pasaportu ve üretici sorumluluğu gibi yenilikçi düzenlemeler içermektedir. Ayrıca, endüstriyel, otomotiv ve taşınabilir pillerin yaşam döngüsü boyunca çevresel etkilerinin azaltılmasına yönelik yükümlülükler getirmektedir.
AB’nin 2023 yılında kabul ettiği bu Tüzük, küresel ormansızlaşmanın önlenmesine katkı sağlamak amacıyla; belirli ürünlerin (ör. soya, sığır eti, palm yağı, ahşap, kakao, kahve, kauçuk ve bunların türevleri) AB pazarına yalnızca ormansızlaşmaya neden olmadan üretilmiş ve yerel mevzuata uygun olarak elde edilmiş olmaları şartıyla sunulmasına izin vermektedir. Şirketlere, ürünlerinin tedarik zinciri boyunca izlenebilirliğini sağlamaları ve durum tespiti (due diligence) yükümlülüğü getirmektedir. Düzenleme, doğrudan ormansızlaşmayı teşvik eden üretim faaliyetlerine karşı ciddi bir sürdürülebilirlik adımı olarak görülmektedir.
Kritik Ham Maddeler Yasası, AB'nin dijital ve yeşil dönüşüm hedeflerini güvence altına almak için stratejik öneme sahip ham maddelere kesintisiz, sürdürülebilir ve rekabetçi erişimi sağlamayı amaçlamaktadır. Tüzük, AB'nin kendi iç üretim kapasitesini artırmasını, geri dönüşüm yoluyla ikincil kaynaklara yönelmesini ve stratejik ortaklarla iş birliklerini teşvik etmesini öngörür. Ayrıca, “stratejik ham maddeler” listesi oluşturularak bu maddelerin tedarik güvenliği ve sürdürülebilir temini için durum tespiti, izlenebilirlik ve risk azaltma yükümlülükleri getirilmiştir.
Bu önerilen Tüzük, araçların daha döngüsel şekilde tasarlanmasını ve ömrünü tamamlamış araçların (ÖTA) sürdürülebilir ve kaynak verimli biçimde yönetilmesini amaçlamaktadır. Tüzük; araç tasarımında sökülebilirlik, geri dönüştürülebilirlik ve geri dönüştürülmüş içerik kullanımını zorunlu kılarken, üreticilere ürün yaşam döngüsü boyunca daha fazla sorumluluk yüklemektedir. Ayrıca kayıt dışı kalan ÖTA’ların azaltılması ve izlenebilirliğin artırılması hedeflenmektedir. Bu düzenleme, AB’nin döngüsel ekonomi hedefleri doğrultusunda otomotiv sektörünün dönüşümünde kritik bir rol oynamaktadır.
Avrupa Komisyonu tarafından Mart 2020’de Avrupa Yeşil Mutabakatı çerçevesinde yayımlanan Döngüsel Ekonomi Eylem Planı (CEAP), Avrupa ekonomisinin daha sürdürülebilir, kaynak verimli ve iklim dostu bir yapıya dönüşmesini hedeflemektedir. Plan; ürünlerin tasarım aşamasından itibaren döngüselliğin sağlanması, tüketicilerin güçlendirilmesi, atıkların azaltılması ve öncelikli sektörlerde (elektronik, tekstil, inşaat, plastik, otomotiv vb.) döngüsel iş modellerinin teşvik edilmesini öngörmektedir. CEAP, AB’nin 2050 iklim nötr hedefiyle uyumlu olarak, kaynakların daha verimli kullanıldığı yeni bir ekonomik paradigma sunmaktadır.
Avrupa Birliği Temiz Sanayi Mutabakatı, Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın sanayi boyutunu güçlendirmek ve Avrupa sanayisinin rekabet gücünü yeşil dönüşümle birlikte korumak amacıyla şekillenen stratejik bir yönetişim çerçevesidir. 2024 yılı başında Avrupa Komisyonu tarafından başlatılan Clean Transition Dialogue, sanayi temsilcileri, işçi sendikaları, STK’lar ve politika yapıcılar arasında sürdürülebilirlik, rekabetçilik ve adil geçiş konularında düzenli bir diyalog platformu sunmayı hedeflemektedir. Mutabakat; sanayinin yeşil dönüşümünü destekleyecek net hedefler, finansman mekanizmaları ve AB sanayi politikasının revizyonunu içermektedir. “Temiz Sanayi Mutabakatı” ifadesi, Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın sanayideki karşılığı olarak konumlandırılmaktadır.
AB Komisyonu tarafından Kasım 2022’de önerilen Ambalaj ve Ambalaj Atıkları Tüzüğü (PPWR), AB genelinde ambalaj atıklarını azaltmayı, yeniden kullanımı artırmayı ve geri dönüşüm oranlarını iyileştirmeyi hedefleyen kapsamlı bir düzenlemedir. Tüzük; tüm ambalajların 2030 itibarıyla ekonomik olarak geri dönüştürülebilir olmasını zorunlu kılarken, belirli sektörler için yeniden kullanılabilir ambalaj hedefleri getirmektedir. Aynı zamanda, gereksiz ambalaj kullanımının yasaklanması, kompozit ambalajların sınırlanması ve etiketleme standartlarının uyumlaştırılması gibi önlemler içermektedir. PPWR, döngüsel ekonomi hedeflerine ulaşmada kritik bir araç olarak konumlandırılmaktadır.